Η πόλη της Ρόδου γεννήθηκε στο ΒΑ του νησιού το έτος 408 π.Χ. από την ένωση των τριών πόλεων του νησιού, την Ιαλυσό, την Κάμιρο και την Λίνδο.
Στην αρχαία Ρόδο - την κάλλιστην των ελληνίδων πόλεων - όπως την αποκαλούν οι ιστορικοί, υπήρχαν Πρυτανεία, Αγορές, Στοές, Νεώρια, Στάδια, Ωδεία, Φιλοσοφικές και Ρητορικές σχολές, πέντε μεγάλα λιμάνια και τουλάχιστον 3.000 αγάλματα.
Το αριστούργημα όμως όλων ήταν ο Κολοσσός. Φιλοτεχνήθηκε γύρω στα 293 από τον Λίνδιο Χάρη, μαθητή του Λυσίππου. Ηταν ένα τεράστιο χάλκινο άγαλμα του πολιούχου θεού Ηλίου, ψηλό 70 πήχες (31μ. περίπου). Οι Ρόδιοι πούλησαν (300 τάλαντα) τις πολιορκητικές μηχανές του Δημητρίου όταν έπαψε την πολιορκία και έφυγε ηττημένος και έκαμαν το άγαλμα που η κατασκευή του κράτησε 12 χρόνια. Για το άγαλμα μιλούν αρχαίοι αλλά και μεσαιωνικοί συγγραφείς. Έμεινε στη θέση του μόνο 66 χρόνια. Έπεσε στο σεισμό του 227. δεν το ξαναέστησαν όμως φοβούμενοι κάποιο χρησμό, όπως μας λέει ο Στράβωνας. Εννιά αιώνες έμεινε πεσμένος ο κολοσσός ώσπου το 653 μ.Χ τον πήρε ο χαλίφης Αράβων Μωαβίας, και το πούλησε για χαλκό σ’ έναν Εβραίο από την Έδεσσα που χρειάστηκε 900 καμήλες για να τον μεταφέρει.
Το πρόβλημα που απασχολεί τους σημερινούς ερευνητές είναι πού ήταν στημένος ο κολοσσός. Παρεξηγώντας μια φράση του επιγράμματος, που ήταν χαραγμένο στη βάση του κολοσσού, κι έλεγε ότι τον τοποθέτησαν «όχι μόνο πάνω από το πέλαγος αλλά και στη ξηρά», φαντάστηκαν ότι στεκόταν στην είσοδο του λιμανιού με ανοιχτά τα σκέλη πατώντας με το ένα πόδι στο ένα άκρο του λιμανιού και με το άλλο στο απέναντι, ενώ ψηλά με σηκωμένο χέρι κρατούσε φως σαν φάρος για τα καράβια που περνούσαν να μπουν στο λιμάνι. Από τον 16ο αιώνα παρουσιάστηκε μια τέτοια γκραβούρα που έχει επικρατήσει ως σήμερα
Νεώτεροι μελετητές όμως θεωρούν αδύνατο να βρισκόταν κοντά στη θάλασσα και καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι το μόνο σημείο που θα μπορούσε να στηθεί είναι ο περίβολος ενός ναού, και το πιο πιθανό στο Ιερό του Θεού Ήλιου όπου σήμερα βρίσκεται το παλάτι του μεγάλου Μαγίστρου των Ιπποτών. Εκεί κοντά άλλωστε βρέθηκε ένα ωραίο κεφάλι του Ηλίου, μαρμάρινο, με σπασμένες ακτίνες που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο της Ρόδου. Επίσης με τον τρόπο που τον περιγράφει ο Στράβωνας φαίνεται καθαρά ότι τον είδε στη στεριά: «βρίσκεται δε τώρα σπασμένος από τα γόνατα κι έπεσε από σεισμό». Αν ήταν στη θάλασσα θα χανόταν εντελώς ή θα φαινόταν μόνο ένα μέρος, πράγμα που θα ανέφερε ο συγγραφέας.
Περισσότερα στοιχεία για τον Κολοσσό της Ρόδου
- Υπάρχει σχέση ανάμεσα στον Κολοσσό και το Άγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη. Και τα δύο μνημεία χτίστηκαν ως σύμβολα της ελευθερίας. Το Άγαλμα της Ελευθερίας αναφέρεται ως "Σύγχρονος Κολοσσός" και είναι 34 μέτρα ψηλό. Η Αμερικανικής καταγωγής ποιήτρια Emma Lazarus (1849-1887) έγραψε ένα σονέτο με τίτλο "Ο Νέος Κολοσσός" το 1883 για να συγκεντρώσει χρήματα για την κατασκευή ενός βάθρου για το Άγαλμα της Ελευθερίας. Το 1903, το σονέτο αποτυπώθηκε πάνω σε μια χάλκινη πλάκα και τοποθετήθηκε στο κάτω επίπεδο του βάθρου.
- Το άγαλμα του Κολοσσού κατασκευάστηκε με σιδερένιο σκελετό και πάνω από αυτό οι Ρόδιοι χρησιμοποιούσαν λαξευμένες πλάκες ορείχαλκου για να δημιουργήσουν την εξωτερική δομή του
- Ο αρχιτέκτονας του Κολοσσού, ο Χάρης ο Λίνδιος, ήταν φοιτητής του διάσημου γλύπτη Λυσίππου, ο οποίος είχε δημιουργήσει στο παρελθόν ένα 19 μ. Ψηλό άγαλμα του Δία.
- Ο Πτολεμαίος Γ' προσφέρθηκε να πληρώσει για την ανακατασκευή του αγάλματος μετά την πτώση του, αλλά το μαντείο των Δελφών έπεισε τους Ρόδιους ότι είχαν προσβάλει τον Θεό Ήλιο και αρνήθηκαν να το ανοικοδομήσουν.