Σαρακοστή
Η ελληνορθόδοξη πασχαλινή περίοδος ξεκινά με τη Σαρακοστή, η οποία αρχίζει Δευτέρα (Καθαρά Δευτέρα) επτά εβδομάδες πριν από την Κυριακή του Πάσχα. Η περίοδος αυτή ονομάζεται "Σαρακοστή".
Κατά τη διάρκεια της Ελληνορθόδοξης Σαρακοστής, μιας περιόδου νηστείας, οι πιστοί απέχουν από τρόφιμα που περιέχουν ζώα με κόκκινο αίμα (όπως κόκκινα κρέατα και πουλερικά), προϊόντα που παράγονται από ζώα με κόκκινο αίμα (όπως γάλα, αυγά κ.λπ.), καθώς και ψάρια και θαλασσινά με ραχοκοκαλιά. Το ελαιόλαδο και το κρασί είναι επίσης περιορισμένα, ενώ ο αριθμός των γευμάτων κάθε ημέρας είναι επίσης περιορισμένος.
Η Καθαρά Δευτέρα, που σηματοδοτεί την έναρξη της Σαρακοστής, είναι μια από τις πιο ζωντανές γιορτές και ως παράδοση, φίλοι και οικογένειες συγκεντρώνονται μαζί, πολύ συχνά κάνοντας πικνίκ στην εξοχή, ξεκινώντας τη γιορτή με κάθε είδους κατάλληλες λιχουδιές.
Τα τρόφιμα που καταναλώνονται κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής είναι περιορισμένα, αλλά αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι τα σαρακοστιανά πιάτα είναι βαρετά ή άνοστα. Το αντίθετο: η ιστορία μιας διατροφής που κλίνει σε μεγάλο βαθμό προς τη χορτοφαγία έχει οδηγήσει σε μια σειρά από νόστιμα φαγητά που ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της Σαρακοστής.
Μια άλλη πολύ δημοφιλής και πολύχρωμη παράδοση την Καθαρά Δευτέρα είναι το πέταγμα χαρταετών, πολλοί από τους οποίους εξακολουθούν να είναι χειροποίητοι. Αν ο καιρός είναι καλός την ημέρα αυτή, ο ουρανός γεμίζει με πολύχρωμους χαρταετούς και οι άνθρωποι βάζουν ακόμη και στοιχήματα για το ποιος χαρταετός θα καταφέρει να σκαρφαλώσει πιο ψηλά στον ουρανό.
Ιδανική στιγμή για ανοιξιάτικο καθάρισμα
Η Σαρακοστή είναι επίσης μια παραδοσιακή εποχή για την ανοιξιάτικη καθαριότητα του σπιτιού.
Τα σπίτια και οι τοίχοι βάφονται, και στο εσωτερικό, οι ντουλάπες και τα συρτάρια καθαρίζονται και φρεσκαρίζονται.
Το Πάσχα φτάνει επιτέλους
Η εβδομάδα του Πάσχα στην Ελλάδα αρχίζει με τη Μεγάλη Εβδομάδα. Αρχίζει με τη Μεγάλη Δευτέρα και τελειώνει το Μεγάλο Σάββατο τα μεσάνυχτα με τον εορτασμό της Ανάστασης του Χριστού. Το αποκορύφωμα της ευοίωνης Σαρακοστής και της πραγματικά θλιβερής Μεγάλης Ευδομάδας είναι φυσικά η Κυριακή του Πάσχα!.
Τη Μεγάλη Παρασκευή, ίσως την πιο θλιβερή ημέρα του έτους για όλους τους Ορθόδοξους Χριστιανούς, το σώμα του Ιησού αφαιρείται από το σταυρό (αποκαθήλωση) από τον ποιμένα. Συχνά το σώμα του Ιησού απεικονίζεται πάνω σε ένα κομμάτι ξύλο και αναπαρίσταται συμβολικά. Στη συνέχεια το σώμα τυλίγεται σε ένα λευκό σεντόνι και τοποθετείται πίσω από την Αγία Τράπεζα. Την ίδια στιγμή το Επιτάφιο, ένα χρυσοκέντητο ύφασμα με το σώμα του Ιησού, τοποθετείται πάνω στο ξύλινο φέρετρο και οι γυναίκες περπατούν αρκετές φορές γύρω από το φέρετρο, το πασπαλίζουν με ροδοπέταλα και το ραντίζουν με μύρο. Το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής, ο ιερέας και η συνοδεία του μεταφέρουν το φέρετρο, στολισμένο με λουλούδια, έξω από την εκκλησία και το περπατούν μαζί με τους πιστούς μέσα από την ενορία της εκκλησίας. Ένας από τους πιο εμβληματικούς περιπάτους στο νησί της Ρόδου είναι αυτός στη Μεσαιωνική Πόλη, στην εκκλησία του Αγίου Φανουρίου.
Το βράδυ, το θλιβερό και επαναλαμβανόμενο χτύπημα των καμπανών προσθέτει στην κατανυκτική ατμόσφαιρα, θρηνώντας το θάνατο του Χριστού. Ο αέρας γεμίζει από το άρωμα του λιβανιού και το άρωμα των ανοιξιάτικων λουλουδιών που καλύπτουν τον Επιτάφιο.
Το Σάββατο του Πάσχα (Μεγάλο Σάββατο), οι πιστοί πηγαίνουν στην εκκλησία νωρίς το πρωί για να συμμετάσχουν στη Θεία Κοινωνία και να πάρουν το ψωμί που συμβολίζει το σώμα του Ιησού και το κρασί που συμβολίζει το αίμα του Ιησού, για να ευλογηθούν και να ευχηθούν ο ένας στον άλλον Καλή Ανάσταση.
Το βράδυ του Σαββάτου, όλοι οι άνθρωποι συγκεντρώνονται για τελευταία φορά στην εκκλησία, επίσημα ντυμένοι και κρατώντας ένα παραδοσιακά διακοσμημένο κερί - τη Λαμάδα, περιμένοντας τη μεγάλη στιγμή. Καθ' όλη τη διάρκεια της τελετής, ο ιερέας ψάλλει διάφορους ψαλμούς με τη συνοδεία του λαού που τραγουδάει μαζί του. Μόλις ακουστεί ο στίχος "Δεύτε λάβετε Φως", το Άγιο Φως μεταβιβάζεται στους πιστούς από τον ιερέα μέχρι να ανάψουν όλα τα κεριά. Τα μεσάνυχτα, ο ψαλμός αναγγέλλει τελικά την ανάσταση του Ιησού Χριστού.
Ενώ ο ιερέας και ο λαός ψάλλουν τον ψαλμό τρεις φορές μαζί, ταυτόχρονα χτυπούν οι καμπάνες, πυροτεχνήματα φωτίζουν τον ουρανό, κεριά ανάβουν και όλοι αγκαλιάζονται και φιλιούνται. Ανταλάσσουν ευχές και χαιρετίζουν ο ένας τον άλλον λέγοντας τις λέξεις "Χριστός Ανέστη!".
Μετά τις ευχές, οι περισσότεροι πηγαίνουν στα σπίτια τους για να απολαύσουν επιτέλους το πρώτο πιάτο κρέας μετά από μια μακρά Σαρακοστή. Η παραδοσιακή πασχαλινή σούπα "Μαγειρίτσα", αποτελείται από εντόσθια αρνιού, συκώτι, πνεύμονες, έντερα, καρδιά και διάφορα αρωματικά βότανα και σάλτσα λεμονιού.
Γιατί το Ορθόδοξο Πάσχα είναι σε διαφορετική ημερομηνία από το Καθολικό Πάσχα;
Η ημέρα για το Ορθόδοξο Πάσχα διέπεται από τις εξής τρεις βασικές προϋποθέσεις:
- Βασίζεται στο Ιουλιανό ημερολόγιο, σε αντίθεση με το Καθολικό Πάσχα, το οποίο χρησιμοποιεί το Γρηγοριανό ημερολόγιο για τον υπολογισμό,
- Πρέπει να είναι μετά την εβραϊκή γιορτή του Πάσχα,
- Πρέπει να είναι την πρώτη Κυριακή μετά την πρώτη πανσέληνο μετά την εαρινή ισημερία, η οποία για το σκοπό αυτό ορίζεται ως 21η Μαρτίου, αλλά μπορεί να συμβεί και στις 20 ή 22 Μαρτίου.
Έτσι, εν ολίγοις, ο βασικός λόγος για τη διαφορά μεταξύ των δύο Πάσχα
είναι ότι το Καθολικό Πάσχα χρησιμοποιεί ένα διαφορετικό σύνολο
υπολογισμών που βασίζονται στο σημερινό Γρηγοριανό ημερολόγιο αντί του
αρχαίου Ιουλιανού. Σύμφωνα με το Γρηγοριανό σύστημα, το Πάσχα μπορεί να
είναι πράγματι τον Μάρτιο, κάτι που δεν μπορεί να συμβεί με τη μέθοδο
υπολογισμού του Πάσχα που βασίζεται στο Ιουλιανό.
